ADD i ADHD – czym się od siebie różnią 

Co to jest ADD?

ADD, (z angielskiego Attention Deficit Disorder) jest to zaburzenie koncentracji uwagi. Termin ten stosowany jest do opisania stanu neurologicznego, któremu towarzyszą objawy nieuwagi oraz słabej pamięci operacyjnej. Osoby dotknięte ADD mają tendencje do roztargnienia i nierzadko gubienie różnych przedmiotów.

Co to jest ADHD?

ADHD, (z ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder, znany również jako zaburzenia hiperkinetyczne) jest to zespół nadpobudliwości psychoruchowej, nadruchliwości i impulsywności. Wyróżnia się 3 podtypy ADHD: 

1. Podtyp ADHD z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi. 

 Charakteryzuje się problemem z koncentracją uwagi i trudnością w utrzymaniu skupienia. Nie jest obserwuje się jednak nadpobudliwości ruchowej. 

2. Podtyp z przewagą nadpobudliwości psychoruchowej

Charakteryzuje się dłuższym utrzymaniem uwagi na wykonywanym zadaniu wymagającym wysiłku umysłowego, jednak gdy występuje do tego odpowiednia motywacja. Przeważającym objawem jest nieuzasadniona, nadmierna aktywność ruchowa. 

3. Podtyp mieszany

Typowe są zaburzenia uwagi, słaba kontrola impulsów oraz nadmierna aktywność. 

Różnica między ADD a ADHD

W rozpoznaniu ADD wyróżniane są dwa symptomy: nieuwaga oraz impulsywność, przejawiająca się trudnościami z kontrolą emocji. W ADHD występują 3 symptomy: typowe dla ADD, czyli nieuwaga i impulsywność, oraz trzeci symptom jakim jest hiperaktywność. 

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) jest zaburzeniem neurologicznym lub psychologicznym. Zespół deficytu uwagi nie jest diagnozą medyczną, jednakże ADD często stosuje się w kontekście podtypu ADHD. Od lat 90. XX wieku lekarze korzystają z terminu ADHD do określenia nadpobudliwych, ale również nieuważnych podtypów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi.

Dzieci z ADHD a ADD

Jedną z głównych przyczyn trudności i niepowodzeń w szkole jest zespół zaburzeń uwagi, które dotyczy 3-6% dzieci, czyli na jedną klasę przypada minimum jedno dziecko z tymże zaburzeniem. Coraz częściej, szybciej i bardziej świadomie są rozpoznawane przez rodziców i nauczycieli symptomy ADHD czy ADD, co pozwala na podjęcie kolejnych kroków w stronę diagnostyki psychologicznej i psychiatrycznej. W trakcie diagnozy warto również wykorzystać diagnostykę neurofizjologiczną (badanie EEG) oraz w następnej kolejności podjąć odpowiednie leczenie za pomocą  neuroterapii, psychoterapii czy farmakoterapii.

W przypadku dzieci, ADHD objawia się jako nadpobudliwość ruchowa. Dzieci z ADHD mogą mieć trudności z pozostawaniem w jednym miejscu w pozycji siedzącej. W szkole utrudniają prowadzenie lekcji, bardzo dużo mówią, odpowiadają na każde pytanie nauczyciela bez względu na to czy są adresatem pytania, czy nie. Często robią kilka rzeczy jednocześnie, trudno jest im usiedzieć w miejscu. Pozornie mogą pokazywać swój słomiany zapał – zadania wymagające długotrwałego skupienia są dla nich nużące, bardzo szybko się nudzą i tracą zainteresowanie. Mają kłopoty ze skupieniem nawet w trakcie interesującej ich zabawy czy zajęcia. Dzieci z ADHD często nazywane są przez inne osoby jako te tzw. „niegrzeczne”, „zdolne, ale leniwe” czy „impulsywne”. 

Dzieci z ADD są rzadziej rozpoznawane w porównaniu do dzieci z ADHD. Dzieci z ADD często są określane jako grzeczne, niepozorne, mniej zdolne lub mające trudności z nauką. Takie dzieci pracują wolniej niż pozostali, nie potrafią skupić się na tym co mówi nauczyciel, źle przepisują zdania lub nie są w stanie robić całych notatek. Dzieci te charakteryzują się również nadwrażliwością emocjonalną, brakiem wiary w siebie, lękiem przed opinią innych czy krytyką ze strony nauczyciela, nie czują motywacji do działania. Gdy są poproszone do odpowiedni pozostają w milczeniu. Ponadto charakterystyczną cechą są mocno pocące się dłonie. Z ADD może współwystępować dysleksja, dysgrafia czy dyskalkulia. 

Deficyt uwagi u dorosłych: dorośli z ADHD

ADHD wśród dorosłych jest względnie nową kwestią, ponieważ do niedawna te zburzenie było rozpatrywane przede wszystkim jako zaburzenie dotyczące dzieci. Zgodnie ze statystykami ADHD może dotyczyć 2-5% osób dorosłych, jednak uważa się ten wynik za zaniżony (np. dlatego, że wiele osób nie zostało nigdy zdiagnozowanych pod kątem ADHD).  Zarówno u dzieci jak i osób dorosłych ADHD charakteryzuje się problemem w utrzymaniu uwagi oraz nadpobudliwością, ale objawia się to w innych obszarach życia, również życia zawodowego. 

Symptomy, które mogą wystąpić u dorosłych i z ADHD:

• odczuwają wewnętrzny niepokój, 
• trudność z uspokojeniem myśli,
• czują niezdolność do odprężenia się, 
• są nadmiernie rozmowni, 
• potrafią słuchać z uwagą kogoś jedynie przez bardzo krótki czas, przez co sprawiają wrażenie, że są niezainteresowany rozmową
• są impulsywni, 
• trudność ze skupieniem się np. podczas czytania książki czy oglądania filmu,
• trudności z dokończeniem rozpoczętych działań, 
• są niestabilni w związkach,
• odczuwają trudności w życiu rodzinnym,
• podejmują ryzykowne działania, 
• mogą mieć problemy z nauką oraz dostosowaniem się do nowych sytuacji. 

Dorośli z ADHD zazwyczaj reprezentują objawy zaburzenia od wczesnego dzieciństwa.

 ADHD mity i fakty

 ADHD występuje wyłącznie u dzieci – MIT

ADHD to efekt błędów wychowawczych, oglądania telewizji, gry na komputerze – MIT

Z ADHD można wyrosnąć – MIT

Odpowiednia diagnoza i leczenie pomaga w funkcjonowaniu osób z ADHD – FAKT

ADHD ma podłoże genetyczne – FAKT

Prawdopodobieństwo wystąpienia ADHD  u dziecka wynosi nawet 50%, jeśli u jednego z rodziców zdiagnozowano ADHD – FAKT.

Powyższy artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowi porady lekarskiej.

Bibliografia: 

1. Gaidamowicz R, Deksnytė A., Palinauskaitė K.,i in. ADHD – plaga XXI wieku? Psychiatria Polska, 2018; 52(2), s. 287–307.
2. Kupnicka Z., Poraj G, Kaźmierski J., ADHD u osób dorosłych – rozpoznawanie, przyczyny i skutki,Psychiatria Psychologia Kliniczna, 2017, 17 (3), s. 195–202.
3. Skibska J., Dziecko z nadpobudliwością psychoguchową i deficytem uwagi- najważniejsze problemy i sposoby postępowania, Edukacja małego dziecka. Tom 4. Konteksty rozwojowe i wychowawcze, s. 146- 165.
4. Wojnarska A., Nieprzystosowanie społeczne osób dorosłych z AD HD – aspekty diagnostyczne, Lubelski Rocznik Pedagogiczny T. XXXVIII , z. 2, 2019.