Jak wspierać osobę, która jest w toksycznym związku?

Czemu ludzie wchodzą w toksyczne związki? 

Główną przyczyną wchodzenia w toksyczne relacje jest doświadczenie nabyte w dzieciństwie, podczas którego nie otrzymano odpowiedniej ilości ciepła, bezpieczeństwa czy zainteresowania ze strony bliskiej osoby. Przez niezaspokojone potrzeby emocjonalne i związane z tym niskie poczucie wartości, podświadomie poszukiwani są partnerzy, którzy będą kontynuować znane, aczkolwiek toksyczne schematy z dzieciństwa. Wzorce te budzą potencjalne poczucie bezpieczeństwa, ale równocześnie wymagają poświęcenia siebie, a nawet utratę tożsamości na rzecz partnera. Takim kandydatem do wspólnego życia w toksycznym związku będzie osoba, która jest niedostępna emocjonalnie, zdystansowana, stanowi w pewien sposób wyzwanie, ma problem z wyrażaniem emocji, jest agresywna bądź posiada zaburzenia psychiczne lub uzależnienia. 

Czego nie mówić osobie w związku? 

Gdy widzimy, że bliska nam osoba jest nieszczęśliwa w toksycznym związku, ciężko nam to zaakceptować, automatycznie włącza się chęć niesienia pomocy oraz wydostania jej za wszelką cenę z tego związku. To normalne, że chcemy, aby zdrowej, szczęśliwej i pełnej szacunku relacji dla osoby, którą kochamy. Warto pamiętać, że to trudna sytuacja i nie powinno mówić niektórych rzeczy, aby nie pogorszyć sytuacji. 

Podczas rozmowy z taką osobą nie należy oceniać, krytykować, zmuszać do rozstania, wzbudzać poczucia winy, smutku czy wyrzutów sumienia. Osoba, która jest w toksycznym związku dostatecznie na co dzień spotyka się z taką treścią kierowaną pod jej adresem. Odejście nie jest prostą decyzją, rzutuje ona na wiele obszarów życia więc sformułowanie: „musisz natychmiast odejść”, nie doprowadzi do żadnego pozytywnego działania a wręcz może wywołać złość i poczucie braku zrozumienia.

Nie należy stawiać ultimatum, prowokować konfliktów między partnerami, jak również wielorazowo wspierać finansowo, gdy okazuje się, że toksyczny partner korzysta z tych pieniędzy. Nie sugerujmy agresywnych, nieetycznych rozwiązań a zachęćmy do bezpiecznego sposobu rozwiązania problemu. 

Co zrobić, aby pomóc osobie w toksycznym związku? 

Nie możemy zmusić kogoś do odejścia, ponieważ to druga osoba podejmuje decyzje o swoim życiu i musi zrobić to samodzielnie. Nie oznacza to jednak obojętności w naszym działaniu. Najważniejsze jest wsparcie drugiej osoby w potrzebie. Mogą być momenty kryzysu, kiedy osoba w toksycznym związku będzie tracić wiarę w siebie, w podejmowaną decyzję o odejściu, rozstaniu czy powrocie do związku. Może być też tak, że będzie potrzeba wsparcia emocjonalnego, wysłuchania i stworzenia bezpiecznej przestrzeni do rozmowy.  

Bardzo ważne jest, aby przypominać tej osobie o jej wartości, szacunku na jaki zasługuje, o tym jak życie może wyglądać bez toksycznego partnera. Upewnijmy, że zawsze może na nas liczyć: to poprawi samopoczucie oraz pewność siebie jak również może pomóc w podjęciu decyzji o odejściu z toksycznego związku.  Gdy bliska nam osoba będzie chciała odejść, warto konkretnie zapytać w jaki sposób możemy jej pomóc, np. w formie pomocy materialnej, noclegu czy bycie kierowcą podczas załatwiania formalności. Upewnijmy się czy czuje się bezpiecznie, potrzebuje pomocy prawnej czy numerów na infolinię. Przypominaj tej osobie, że jest silna, że ma szansę na większy sukces w życiu bez partnera, aby nie poddawała się. Powiedzmy głośno, że tak miłość nie wygląda, że zasługuje na normalne życie pełne bezpieczeństwa i szczęścia. 

Gdy widzimy, że sytuacja staje się niebezpieczna, naszym obowiązkiem jest zgłoszenie tego do organów ścigania. 

Fakty i mity o toksycznym związku 

Toksyczne związki zdarzają się tylko w grupach o niskim poziomie wykształcenia i sytuacji ekonomicznej – MIT. 

Łatwo jest zakończyć toksyczny związek – MIT. 

Osoba, która zastosuje jednorazowo przemoc w związku więcej jej nie powtórzy bo twierdzi, że żałuje i to się nie powtórzy – MIT: zazwyczaj jest to początek kolejnych zachowań przemocowych. 

Zawsze można zakończyć toksyczny związek – FAKT. 

Alkohol i inne używki są powodami, które zwalniają z odpowiedzialności za czyny – MIT. 

Brak przyzwolenia na poniżanie, karanie czy bicie bez względu na to, co się zrobiło – FAKT. 

Jest wiele miejsc, gdzie można otrzymać pomoc dedykowaną osobom w toksycznym związku – FAKT. 

Źródła:

1. Forward S., Frazier D., Toksyczny partner. Jak uwolnić sięz niezdrowej relacji, GWP, Gdańsk 2018.
2. Jankiewicz A., Toxic. Jak radzić sobie z osobami, które utrudniają Ci życie, Złote Myśli, Gliwice 2012. 
3. Wojciszke B., Psychologia miłości., GWP, Gdańsk 2009.