Stawianie granic dziecku - jak zadbać o właściwy rozwój i poczucie bezpieczeństwa dziecka

Stawianie granic dziecku porządkuje jego świat, daje poczucie bezpieczeństwa i stałości. Do zadań rodziców i opiekunów należy rozsądne ich formułowanie. Jak zatem wyznaczać dziecku granice? Dlaczego dzieci potrzebują granic? Czy granice nie zaszkodzą wzajemnej miłości? Odpowiedzi między innymi na te pytania znajdziesz w naszym artykule.
 

Wychowanie dziecka, a stawianie granic
 

Kluczowym elementem wychowania jest stawianie granic dziecku, a głównym zadaniem rodziców to, by przygotować dziecko na naturalne granice z jakimi wiąże się funkcjonowanie w społeczeństwie. Aby wspierać rozwój, granice powinny być dostosowane do wieku dziecka. Inaczej mogłyby stać się nieadekwatnym ograniczeniem.

Bywa, że rodzice obawiają się, że stawiane granice zaszkodzą relacji rodzic dziecko. To oczywiste, że nie zgadzanie się na pewne kwestie i nakładanie ograniczeń może rodzić bunt ze strony dziecka. Niezależnie od jego wieku. Jest to naturalny proces, który może zbliżyć do siebie wszystkich członków rodziny, jeśli będzie przeprowadzony ze spokojem i pewnością.
 

Po co stawiać granice dziecku? Dlaczego dzieci potrzebują granic?
 

Dzieci potrzebują uporządkowanego świata. Stawianie granic dziecku pomaga przede wszystkim dbać o jego bezpieczeństwo. Dziecko nie wie, że pewne aktywności będą dla niego zagrażające, rodzice muszą wówczas pokazywać granice.

Na przykład dla dzieci świetnym pomysłem może być zabawa, która polega na skakaniu po meblach. Zagrożone jest wtedy nie tylko ich bezpieczeństwo, ale i wartościowe przedmioty w domu. Mimo, że zakaz takiej zabawy będzie wiązał się z rozczarowaniem i niezadowoleniem, granica musi zostać postawiona.

Wyznaczanie granic dziecku uczy porządku świata. Dzieci uczą się, że to normalne, że istnieją na świecie pewne zasady, których nie należy łamać. Co więcej, przyzwyczajają się do tego, że można samemu stawiać granice. Dzięki nim można dbać o własne potrzeby i być uważnym na potrzeby innych. To z kolei wzmacnia poczucie własnej wartości.
 

Zachcianka a potrzeba dziecka - jakie są różnice
 

Młodszym dzieciom trudno jest rozpoznać co jest potrzebą, a co zachcianką. To do rodziców należy rozeznanie się w tym i podjęcie decyzji. Dziecko ma wtedy okazję do nauki radzenia sobie z frustracją i niezadowoleniem.

Zabawa jest niewątpliwie jedną z ważnych potrzeb, jaką należy dziecku zapewnić. Jednak jej czas trwania, zakres i miejsce jest czymś, w czym ważne jest wyznaczanie granic dziecku.
 

Jak wyznaczać dziecku granice?
 

Warto pamiętać, że granice pomagają odkrywać świat, dzięki nim dzieci zyskują poczucie bezpieczeństwa i umacnia się więź dzieci z rodzicem lub opiekunem. W pierwszym kroku zadbaj zatem o własne przekonanie, że wytyczanie granic jest konieczne dla właściwego rozwoju i może ułatwić dzieciom funkcjonowanie w dorosłym życiu.

Jakie zatem powinny być granice stawiane dziecku? Przede wszystkim wyraźnie ustalone i wyrażone jasno. Dzięki temu dziecko dokładnie wie, jakie są zasady i że jeśli przekroczy wytyczoną granicę - będzie wiązać się to z konkretnymi konsekwencjami. Dziecko uczy się wówczas, że odpowiada za podejmowane decyzje.

Stabilne granice będą dla dziecka jasne, jeśli zadbamy o to, by zrozumiały dlaczego je stawiamy. Dzieciom łatwiej jest przestrzegać zasad, jeśli zobaczą, że mają one sens. Dlatego ważne jest aby ułatwić dziecku ten proces poprzez rzetelne odpowiedzi na wszystkie nurtujące pytania. Nawet jeśli i w nas pojawia się irytacja na każde kolejne pytanie zaczynające się od słowa "Dlaczego?".
 

Stawianie granic dziecku – przykłady
 

Aby umożliwić swojemu dziecku zrozumienie i przyjęcie granic, nie wystarczy jedynie ich zakomunikowanie. Dziecko musi ich także doświadczyć lub przynajmniej zaobserwować.

Na przykład zamiast mówić dziecku: "Nie biegaj po pokoju, bo uderzysz się w głowę", spróbuj: "Zatrzymaj się! To niebezpieczne!". Następnie weź dziecko za rękę i podejdź do mebla lub przedmiotu, o który mogłoby się uderzyć. Zachęć dziecko do zobaczenia jego ostrych krawędzi, aby mogło lepiej zrozumieć stawiane granice.

Następnie możesz zauważyć jego potrzebę ruchu i dodać komentarz: "Widzę, że masz dużo energii i chcesz pobiegać. Później wyjdziemy na plac zabaw i będziesz mógł/mogła biegać do woli. Na razie mogę puścić Ci Twoją ulubioną piosenkę, żeby do niej potańczyć."

W ten sposób stawiasz granice zrównoważone, które pozwalają dziecku na kształtowanie większej wolności. Dziecko uczy się, że nawet jeśli stawiane jest mu jakieś ograniczenie, nie oznacza to, że jego potrzeba zostaje zaniedbana.
 

Jak stawianie granic wpływa na uczenie się przez dziecko nowych umiejętności?
 

Dziecko uczy się respektowania granic także obserwując wybory dorosłych. Kiedy dziecko widzi na przykład swoją mamę mówiącą tacie: "Muzyka w domu jest dla mnie za głośna, proszę użyj słuchawek" - zauważa, że granice pozwalają rodzicom na dbanie o ich relacje. Nie powodują kłótni i napiętej atmosfery. Oczywiście, jeśli rodzice wzajemnie respektują swoje komunikaty i potrzeby.

Dzięki temu dzieci mają wzór tego, jak stawiane granice sprzyjają budowaniu satysfakcjonujących związków. Uczą się nowych umiejętności jakimi jest komunikacja, wzajemne zrozumienie i szacunek. Sprawia to, że mogą w przyszłości lepiej funkcjonować w relacjach z innymi ludźmi.

Stawianie dziecku granic musi być jednak adekwatne i konsekwentne. Dorosły, który stale zmienia zdanie w zakresie stawianych granic może przestać być dla dziecka autorytetem. Ograniczenia wytyczane od czasu do czasu, z bardzo elastycznym podejściem lub odpuszczaniem dla świętego spokoju powodują dezorientację dziecka i poczucie, że stawianych dziecku granic wcale nie trzeba respektować.
 

Jak wyznaczać granice dziecku - perspektywa rozwojowa?
 

Oczywistym jest, że małe dziecko będzie miało inne potrzeby i możliwości niż dzieci starsze. Wraz z rozwojem dziecka granice muszą uwzględniać jego większą gotowość do decydowania o sobie i brania odpowiedzialności za swoje decyzje.

Małe dzieci oprócz zakazów i nakazów potrzebują alternatywy dla swojego działania. Jasnej wskazówki dotyczącej nie tylko tego, czego ma nie robić, ale co innego może zrobić.

Istotnym jest, by robić to możliwie jak najspokojniej, dbając o łagodny, ale stanowczy ton wypowiedzi. Dzięki temu dziecko nauczy się, że przyjmowanie i stawianie granic jest czymś naturalnym i może umacniać relacje.
 

Jak wyznaczyć granice dziecku - nastolatki i starsze dzieci?
 

W przypadku nastolatków oprócz wyraźnych granic ważna jest także otwartość na dyskusję. Czasem nie zaszkodzi także pewna doza elastyczności względem ustalonych norm, jeśli będzie to dobrze omówione.

Na przykład: ustaleniem jest, że nastolatek wraca do domu do godziny 21. Jednak ma urodziny przyjaciela lub przyjaciółki, które zakończą się później, a bezpieczny powrót jest zapewniony. W takiej sytuacji sztywność opisywanej granicy może nie być sprzyjająca dla kontaktów dziecka z rodzicami i jego rówieśnikami.

Ważne jest także klarowne przedstawienie konsekwencji. Dzięki temu nastolatek ma w świadomości: "Jeśli przekroczę wyznaczoną granicę, wiem co się stanie, moją decyzją jest jaki podejmę wybór."

Młody człowiek wie wówczas, że jeśli złamie ustalenia - będzie musiał się mierzyć z konsekwencjami. Dzięki temu może doświadczyć porządku świata - w życiu dorosłym jeśli podejmujemy pewną decyzję, musimy liczyć się z jej konsekwencjami i wziąć odpowiedzialność za swoje wybory.
 

Pozwól dziecku ustalać pewne granice
 

Szczęśliwe życie wiąże się z umiejętnością życia z innymi w zgodzie, stawianiem sobie wyzwań, celów i ich realizacją. Bierze się także z poczucia sprawstwa i wpływu na naszą rzeczywistość.

Dzięki granicom stawianym dziecku w domu i szkole, uczy się ono, że są one czymś naturalnym i pomagają w wielu obszarach. To dzięki nim może być bezpieczne, rozwijać swoje pasje i poszerzać wiedzę.

Warto zachęcać dzieci także ustalania własnych granic. Starsze dzieci i nastolatki są już rozwojowo zdolne do tego, by ćwiczyć ustalanie zasad z samym sobą. Na przykład ile czasu w ciągu dnia chcą poświęcić na naukę, czytanie lektur itp.

Ważne jest także respektowanie granic stawianym przez dzieci nam, rodzicom. Przyjmowanie ich z otwartością i aprobatą. Na przykład kiedy pociecha komunikuje, że nie ma ochoty na przytulanie, łaskotki czy inne formy kontaktu

Stawianie granic dziecku jest procesem, który wymaga cierpliwości, uważności i konsekwencji w działaniu. To zrozumiałe, że można popełniać w tym zakresie błędy. To co istotne, to świadomość własnych ograniczeń i gotowość do uczenia się nowych rozwiązań.