Terapia krótkoterminowa

Jeśli chodzi o czas trwania terapii to możemy podzielić je na:

• krótkoterminowe (np. terapia skoncentrowana na rozwiązaniach, intensywna krótkoterminowa terapia psychodynamiczna) – taka terapia trwa mniej więcej od 2 do 6 miesięcy;
• średnioterminowa (np. terapia poznawczo-behawioralna) – może trwać od 6 miesięcy do roku;
• długoterminowa (np. terapia psychoanalityczna)- trwa zazwyczaj kilka lat. 

Podany czas trwania terapii jest średni i zakłada systematyczne spotkania raz w tygodniu. 

W artykule zostaną opisane dwie najbardziej popularne terapie krótkoterminowe: krótkoterminowa terapia psychodynamiczna oraz terapia skoncentrowana na rozwiązaniach. 

Czym jest krótkoterminowa terapia psychodynamiczna?

W latach 50-tych XX wieku Michael Balint i David Malan rozwinęli model krótkoterminowej terapii psychodynamicznej. Uważali oni, że kluczem tego rodzaju terapii jest umiejętność terapeuty do oceny pacjenta oraz znalezienie i określenie celu terapii. Kolejnym istotnym punktem terapii jest tzw. korektywne doświadczenie emocjonalne, czyli odreagowanie emocjonalne, rozpoznawanie swoich uczuć i przeżywanie ich razem z terapeutą. Ostatnią zasadą psychodynamicznej terapii krótkoterminowej jest określony czas trwania – terapia kończy się, wtedy gdy wcześniej postawiony cel zostaje osiągnięty. 

Techniki w terapii krótkoterminowej

To co najbardziej różni psychodynamiczną terapię krótkoterminową od klasycznej długoterminowej to zastosowane techniki. W tej pierwszej, terapeuta chętnie zadaje pytania, prowadzi dialog z pacjentem, zadaje prace domowe, które mają na celu kontynuować pracę terapeutyczną między sesjami. Pacjent może też sam decydować o dłuższych odstępach między sesjami. Kolejną techniką odróżniającą te dwie terapie jest podsumowanie i dawanie informacji zwrotnych przez terapeutę. Malan stworzył także listę zadań, które muszą być przeprowadzone w terapii. Są to: przeprowadzenie wywiadu z pacjentem, zatroszczenie się o niego oraz zbadanie siły ego i znaczenie postawionego problemu. Obecnie znana i praktykowana jest intensywna krótkoterminowa terapia psychodynamiczna (ISTDP), która łączy metody terapii poznawczej i psychoanalitycznej. 

Terapia krótkoterminowa – dla kogo?

Dla jakich pacjentów przeznaczony jest ten rodzaj terapii? ISTDP polecana jest dla osób indywidualnych, par i małżeństw oraz grup. Terapia krótkoterminowa świetnie radzi sobie z zaburzeniami lękowymi, depresją, zaburzeniami psychosomatycznymi i adaptacyjnymi, a także jest przeznaczona dla wszystkich tych, którzy nie mogą skorzystać z terapii długoterminowej.  

Czym jest terapia skoncentrowana na rozwiązaniach? 

Terapia ta została stworzona w latach 70-tych XX wieku przez Steve de Shazer i Insoo Kim Berg. Zauważyli oni, że bardziej owocne jest koncentrowanie się na celach klienta zamiast na jego problemach czy dysfunkcjach. TSR zakłada, że klient zgłaszając się po pomoc, sam najlepiej wie czego najbardziej potrzebuje i dlatego to on wyznacza cele terapii oraz daje sposoby do rozwiązania swoich problemów.

TSR – założenia, techniki i cele

Inne założenia terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach to:

• skupienie się na teraźniejszości oraz przyszłości, a nie na przeszłości;
• kluczowe jest wzmacnianie klienta w szukaniu rozwiązań, skupianie się na jego zasobach;
• filozofia TSR to: „Jeśli coś działa, to rób tego więcej”, „Jeśli coś nie działa- zrób coś innego”, „Jeśli coś się nie zepsuło – nie naprawiaj”;
• terapeuta nie obwinia ani nie osądza klienta, ale zadaje mu pytanie jak udało mu się przetrwać/ jak sobie radził w tych warunkach w jakich się znajduje;
• terapeuta powinien mieć na uwadze, że czas trwania terapii ma być jak najkrótszy.

Do najważniejszych technik, które są stosowane w tym podejściu są: komplementowanie, pytania o oczekiwania, pytania o cud/ cel, skalowanie, pytanie o radzenie sobie. Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach polecana jest osobom w kryzysie, rodzicom przeżywającym kłopoty wychowawcze, osobom uzależnionym i współuzależnionym oraz dzieciom. 

Literatura

1. Klimkowska K. (2018). Zastosowanie podejścia skoncentrowanego na rozwiązaniach we wzmacnianiu stanu Ja-Dorosłego. Edukacyjna Analiza Transakcyjna 7. 85-98. Lublin. 
2. Laboratorium Edukacji i Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach. Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach, https://www.letsr.pl/tsr/, [dostęp: 07.12.2021]. 
3. Mander G. (2006). Psychodynamiczna terapia krótkoterminowa. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.