Wycofane dziecko - przyczyny nieśmiałości dziecka

W przedszkolu, na boisku czy sali lub placu zabaw możemy obserwować maluchy, które świetnie dogadują się i bawią z innymi dziećmi. Jednak czasem na obrzeżach grupy, można zauważyć też inne dzieci. Unikające kontaktu z innymi i nieśmiałe w sytuacjach społecznych.

Takie dzieci często nazywa się wycofanymi. Jakie są przyczyny nieśmiałości u dzieci? Kiedy zachowanie naszego dziecka powinno nas zmartwić? Jak pomóc dziecku w pokonywaniu nieśmiałości?
 

Jak funkcjonuje dziecko bierne społecznie?
 

Kiedy przyjrzymy się grupie dzieci z pewnością nie trudno będzie nam zidentyfikować wycofane dziecko. Bierne społecznie dzieci to te, które trzymają się na uboczu, są raczej ciche i mają trudności z podjęciem grupowej zabawy.

Nieśmiałemu dziecku łatwiej jest zorganizować sobie samodzielną zabawę niż na przykład wejść w grupę przebojowych sześciolatków. Jeśli dziecko wycofane podejmuje współdziałania, to zazwyczaj po prostu wypełnia polecenia opiekuna.

Zdarza się, że chcąc pomóc swojemu dziecku w rozwoju relacji społecznych zachęcamy je do aktywności, która jest ponad jego własne siły. Nieświadomie ignorujemy wówczas jego potrzeby i lęki związane z kontaktem z innymi dziećmi. Paradoksalnie takie działania ze strony dorosłych nasilają tendencje unikowe u dzieci i zwiększają lęk w sytuacjach społecznych.

 

Przyczyny bierności dzieci przedszkolnych i szkolnych
 

Aby lepiej zadbać o nieśmiałe dzieci i wspomóc je w sprawniejszym funkcjonowaniu w grupie rówieśniczej, warto poznać możliwe przyczyny ich wycofania:
 

Brak umiejętności społecznych lub ich ograniczenie
 

Dziecko z taką trudnością nie potrafi adekwatnie zareagować w różnych sytuacjach zabawy czy współpracy z grupą. Samodzielnie pracuje poprawnie i nie sprawia kłopotów wychowawczych, jednak szczególnie trudne jest dla niego znalezienie wspólnego języka z innymi dziećmi.
 

Problemy w grupie rówieśniczej
 

Czasem maluchy i starszaki bywają wycofane nie tylko ze względu na ich nieśmiałość. U naszego dziecka mogą występować problemy w grupie rówieśniczej. Na przykład dziecko jest przedmiotem agresji rówieśników, ale boi się do tego przyznać. Lub też przez dzieci bywa nielubiane i odczuwa z tego powodu wstyd. To z kolei sprawia, że przejawia skłonności unikowe.

Warto umówić się na rozmowę z nauczycielem lub nauczycielką Twojego dziecka. Oni widują je na co dzień w szkole i przedszkolu i widzą w przeróżnych sytuacjach. Mogą być źródłem cennych informacji lub po rozmowie z Tobą spróbować zaobserwować niepokojące sygnały.
 

Czynniki temperamentalne
 

Zdarza się, że rodzice wychowując rodzeństwo mogą je nieświadomie porównywać. Na przykład - pierwsze dziecko jest duszą towarzystwa, zawsze z głową pełną pomysłów na nowe zabawy, a drugie mniej poszukuje kontaktu, unika nadmiernej aktywności. W oczach rodziców, jako przeciwieństwo dziecka nadruchliwego, może być widziane jako dziecko bierne społecznie.

W rzeczywistości, to wcale nie musi być dziecko nieśmiałe. Może po prostu rozwijać taki zestaw cech temperamentu, który sprawia, że po prostu czasem preferuje samodzielną zabawę, ale nie ma trudności ze spędzaniem czasu z innymi.

 

Wycofane dziecko – jak pomóc nieśmiałemu dziecku?
 

Poniżej kilka wskazówek dla rodziców i opiekunów nieśmiałych dziewczynek i chłopców, którzy są zaniepokojeni ich aktywnością i chcą pomóc w zdrowy sposób:
 

• Rozmawiaj z dzieckiem o jego potrzebach i problemach. Na przykład opowiedz o sytuacji, kiedy Ty jako rodzic doświadczyłeś(-aś) nieśmiałości.
• W trakcie rozmowy z dzieckiem, skoncentruj na nim całą uwagę.
• Nie wywieraj presji na - zachęcaj dziecko do aktywności, ale nie zmuszaj do robienia tego, czego nie chce.
• Nie porównuj dziecka do innych. Na przykład: "Marysia jest młodsza, a się nie wstydzi dzieci w przedszkolu!", to sprawia, że dziecko bierne społecznie jeszcze bardziej wątpi w siebie i swoje możliwości.
• Chwal za małe i duże sukcesy.
• Zauważaj, kiedy dziecko doświadcza czegoś przyjemnego dla siebie w sytuacji kontaktu z innymi. Na przykład: "Zobacz, pobawiłeś się dzisiaj z Maćkiem i dużo się śmiałeś! To musiała być super zabawa!".
• Przed stresującymi dla dziecka sytuacjami, rozmawiajcie o tym, co może się wydarzyć i jak może sobie poradzić z każdą z tych sytuacji. Może to pomóc dziecku przezwyciężyć stres.
• Nie umniejszaj lękom i obawom dziecka. Zamiast mówić: "To nic strasznego, nie ma się czego bać!". Spróbuj: "Wiem, że to trudne i się boisz, ale wierzę, że dasz sobie z tym radę, a ja cały czas o Tobie myślę."
• Zorganizuj małe spotkanie w swoim domu lub mieszkaniu. Dziecko czuje bezpieczniej we własnej przestrzeni.
   

Jeśli trudności występują stale i/lub nasilają się - skorzystaj ze wsparcia specjalisty.

 

Kiedy do psychologa z nieśmiałym dzieckiem - jakie zachowanie dziecka powinno niepokoić?
 

Nieśmiałość to nie choroba, jednak może mieć negatywny wpływ na codzienność przedszkolaków i uczniów. Problemy, które zaczynają się już w dzieciństwie, czyli nawiązywanie kontaktów z rówieśnikami, mała ilość przyjaciół, bycie wykluczonym mogą znacząco odbić się także na dorosłym życiu takiej osoby.

Konsekwencją niezaopiekowanej, nadmiernej nieśmiałości w dzieciństwie mogą być problemy na rynku pracy, brak sieci wsparcia, czy problemy w znalezieniu życiowego partnera. Nie jest tak, że wycofane dziecko zawsze będzie samotnym dorosłym, jednak warto zadbać o to, by wzmocnić jego umiejętności społeczne i poprawić samoocenę. Kiedy zatem udać się do psychologa z małym dzieckiem?
 

Objawy, które mogą zaniepokoić to między innymi:
 

• unikanie kontaktu wzrokowego z innymi,
• nawracające bóle głowy, zwłaszcza w dni szkolne i przedszkolne,
• dziecko bywa agresywne wobec dorosłych i rówieśników,
• obniżony apetyt,
• brak ochoty na zabawę,
• nadmierna płaczliwość.
   

Warto pamiętać, że jeśli dziecko jest nieśmiałe - to nie jest jego wina. Taki maluch potrzebuje wsparcia, empatii i wyrozumiałości. Praca nad wycofaniem i nieśmiałością może być dłuższym procesem, dlatego nie narzucaj presji ani na siebie ani na dziecko.

Terapia dziecka może odgrywać ogromną rolę w budowaniu umiejętności społecznych, zmniejszaniu wstydu i kształtowania poczucia własnej wartości. Może sprawić, że dziecko będzie nie tylko lepiej współpracowało z innymi i podejmowało różne aktywności, ale po prostu będzie szczęśliwsze i spokojniejsze.

 

Nieśmiałe dziecko – psycholog online do Twojej dyspozycji
 

Mając w domu wycofane dziecko, Ty także możesz potrzebować wsparcia. Psycholog online może pomóc Ci w przygotowaniu indywidualnego planu pomocy i ćwiczeń dla Twojego dziecka, ale także omówić z Tobą Twoje przekonania, obawy i lęki związane z tą sytuacją.

Po zakończeniu pracy z psychologiem będziesz znać przyczyny nieśmiałości u swojego dziecka i wiedzieć jak sobie z nimi radzić. Będziesz także wiedzieć, czym rzeczywiście należy się martwić, a co jest naturalnym rozwojowym procesem.

Na platformie sensly możesz znaleźć wielu doświadczonych psychologów online, którzy zajmują się wsparciem rodziców w podobnych sytuacjach. Poprzez formularz rejestracji wygodnie umówisz wizytę w dogodnym dla siebie terminie. Spotkanie odbywa się także na naszej stronie - nie musisz instalować dodatkowych aplikacji.