Terapia poznawczo-behawioralna jakie są jej założenia, przebieg i efekty?

Zdziwiony? To dobrze, bo tym chętniej, być może, przeczytasz ten artykuł. Na powiązania i zależności w obrębie tzw. Zdziwiony? To dobrze, bo tym chętniej, być może, przeczytasz ten artykuł. Na powiązania i zależności w obrębie tzw. triady (myśli – emocje – zachowania) zwraca właśnie uwagę psychoterapia poznawczo behawioralna, a terapeuci pracujący według tego nurtu skupiają się przede wszystkim na pomocy człowiekowi w dostrzeżeniu tego mechanizmu.

Czym jest psychoterapia poznawczo-behawioralna?

Terapia poznawczo-bahawioralna jest ograniczona w czasie, koncentruje się na teraźniejszości, na rozwiązaniu problemów. Jakich? Można śmiało odpowiedzieć, że różnych, ale wiemy, iż potwierdzoną jej skuteczność osiągnięto w leczeniu zaburzeń psychicznych i wielu problemów emocjonalnych, m.in. leczeniu depresji, zaburzeń dwubiegunowych, zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, zaburzeń stresowych pourazowych oraz zaburzeń odżywiania, ataków paniki, zaburzeń nastroju, zaburzeń snu, a także zaburzeń osobowości. Psychoterapia poznawczo-behawioralna może również sprawdzić się w przypadku zaburzeń lękowych, takich jak m.in. fobia społeczna.

Terapia poznawczo-behawioralna – korzyści

Podczas psychoterapii poznawczo-behawioralnej uczysz się, jak być własnym terapeutą, by mieć wpływ na poprawę swojego samopoczucia, a więc lepiej radzić sobie z przytłaczającymi myślami czy ze stresem. W tym celu poznajesz wiele pomocnych technik, które pomagają ograniczyć destrukcyjny wpływ problematycznych zachowań na Twoje życie. Dzięki temu jesteś też w stanie zmienić wykrzywiony odbiór otoczenia i dzięki terapii poznawczo-behawioralnej wprowadzić nowe umiejętności społeczne do Twojego życia.

Jak wygląda terapia poznawczo-behawioralna w praktyce?

Zapytasz teraz: Jeśli mam być własnym terapeutą, to po co udział w sesjach terapeutycznych i regularne spotkania ze specjalistą? 

Taki kontakt jest niezbędny, ponieważ to terapeuta jako Twój przewodnik jest w stanie pomóc Ci przejść skutecznie ten proces zmiany. Oczywiście nie zrobi tego bez Ciebie. Twoje zaangażowanie i współpraca są nieodzowne i dlatego ogromnie ważna będzie relacja, która między Wami powstanie. Jeśli jednak oczekujesz, że przyjdziesz do psychoterapeuty jak do eksperta od Twoich problemów i on Ci powie, co masz zrobić, doradzi, a Ty jedynie wykonasz jego zalecenia, to tak się nie stanie.

Przymierze terapeutyczne

W terapii poznawczo-behawioralnej liczy się przymierze terapeutyczne, zawarte pomiędzy Wami. Będziecie działać wspólnie. Terapia poznawczo-behawioralna zakłada bowiem bliską współpracę między pacjentem, a terapeutą. Skuteczność terapii poznawczo behawioralnej zależy od obustronnego zaangażowania.

Warto dodać, że aby terapia poznawczo-behawioralna była skuteczna, praca nie kończy się tylko na spotkaniach w gabinecie. W ramach terapii pacjent wykonuje bowiem szereg zadań domowych, dzięki którym uzyskuje większą samoświadomość, ma możliwość wyciągnięcia wniosków ze swoich działań, co pozwala mu zmodyfikować dany sposób myślenia, prowadzący do myśli i zachowań, które powodują cierpienie.

Określenie aktualnych problemów

Punktem wyjścia nie będzie nawet sama diagnoza, ale określenie aktualnych Twoich problemów i nieprzyjemnych dla Ciebie odczuć. Twój terapeuta będzie dążył do ustrukturyzowania dotkliwości tych problemów i nadania im pewnej hierarchii. Dlaczego? Bo praca nad zmianą w obrębie wielu obszarów jest niewykonalna i najprawdopodobniej skończy się niepowodzeniem.

Cele terapii poznawczo-behawioralnej

Zostaniesz z pewnością poproszony o określenie priorytetowych kierunków pracy terapeutycznej, a zatem celów, do których będziesz podążał podczas terapii poznawczo-behawioralnej. Terapeuta będzie ukonkretniał Twoje oczekiwania, np. jeśli powiesz, że „Twoim celem jest czuć spokój po jakimś nieudanym związku”, psychoterapeuta będzie starał się doprecyzować, co wspomniany „spokój” naprawdę dla Ciebie znaczy. Będzie „rozkładał” to pojęcie na składniki, aby jak najdokładniej dowiedzieć się, czego potrzebujesz. Będzie dociekał, po czym poznasz, że ten cel osiągnąłeś. 

Sztuka samoobserwacji 

Terapeuta będzie zachęcał Cię do samoobserwacji, czyli uważnego przyglądania się swoim stanom emocjonalnym, pojawiającym się myślom i zachowaniom. Nie będzie robił tego, aby utrudniać Ci życie, ale po to, żebyś dostrzegał, że o tym, co czujesz w dużej mierze decyduje to, jakie znaczenie nadajesz danym sytuacjom. Ma to na celu nauczyć pacjenta nowych reakcji.

Nakierowanie na rozwiązanie problemu

Jeśli boisz się występować przed publicznością, może się okazać, że Twoją „umysłową blokadą” jest np. myśl: ”Jestem beznadziejny, nie powinienem w ogóle nic mówić”, w wyniku czego odczuwasz lęk, może zawstydzenie i rezygnujesz z wystąpienia, a przez ten wybór utrwalasz jedynie lęk przed tym rodzajem aktywności. Tylko Ty możesz przerwać tę nakręcającą się spiralę. Będziesz się tego uczył stosując m.in. próby zastępowania obciążających myśli tymi urealnionymi. Jest to podstawowa zasada psychoterapii poznawczo-behawioralnej.

Jakie są efekty terapii poznawczo-behawioralnej?

To nie znaczy, że dzięki terapii zaczniesz patrzeć na życie przez różowe okulary. Warto jednak podjąć trud i spróbować zmieniać swoje nawyki, czyli siebie, a psychoterapia poznawczo-behawioralna daje Ci taką szansę. Efekty terapii poznawczo behawioralnej jako formy leczenia często są zależne od zmiany sposobu myślenia. Podejście poznawczo-behawioralne ma bowiem na celu zmianę podejścia do trudności emocjonalnych i uświadomienie pacjenta, że może zmienić sposób interpretowania wydarzeń stosując szereg odpowiednich technik terapeutycznych.

Czas trwania terapii

Terapia behawioralna może także ułatwić funkcjonowanie osób, które cierpią na zaburzenia osobowości. Dzięki terapii chory potrafi lepiej kontrolować swoje zachowania, co jest potwierdzone wieloma badaniami. Czas trwania terapii jest kwestią indywidualną, jednak w niektórych przypadkach psychoterapeuta poznawczo-behawioralny współpracuje z pacjentem nawet przez kilka lat. Wszystko zależy od tego czy psychoterapia poznawczo-behawioralna ma być wsparciem podczas leczenia zaburzeń lękowych, leczenia depresji czy też innych zaburzeń psychicznych.